Het gemeentefonds is de belangrijkste inkomstenbron van gemeenten en de ontwikkeling hiervan bepaalt in belangrijke mate de financiële ruimte van gemeenten. De laatste ontwikkelingen met betrekking tot de uitkering over de jaren 2017 en verder zijn gepubliceerd in de meicirculaire 2016.

Omdat de ministeries van BZK en financiën constateerden dat de verdeling van de middelen niet meer goed aansloot op de kosten die gemeenten maakten is de afgelopen jaren in twee fasen groot onderhoud aan de verdeling van het gemeentefonds uitgevoerd. De tweede fase van het groot onderhoud aan het gemeentefonds is vorig jaar afgerond. Omdat voor het subcluster VHROSV (Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing) nog veel vragen resteerden is een vervolgonderzoek ingesteld. In de aanloop hiervan is in de mei-circulaire 2015 wel al 1/3e deel van de effecten verwerkt. Onlangs is het verdiepend onderzoek afgesloten en besloten is om nogmaals 1/3e deel toe te kennen en verder onderzoek te staken. De verdeeleffecten van het besluit worden opgenomen in de septembercirculaire 2016, maar op basis van eerste analyses is de verwachting dat het effect voor Helmond (licht) voordelig is.

In verband met de verhoogde instroom van asielzoekers wordt in 2016 en 2017 een deel van het gemeentefonds afgeroomd en gestort in de decentralisatieuitkering 'verhoogde asielinstroom'. Gemeenten kunnen een beroep op deze uitkering doen naar rato van het aantal opgevangen extra statushouders om hiermee hun kosten te dekken.

De meicirculaire 2016 laat voor de komende jaren een licht positief beeld zien van structureel € 0,3 miljoen. Voor de jaren 2018 – 2020 wordt daarnaast incidenteel voordeel voorzien dat sterk schommelt. In de septembercirculaire zal moeten blijken of dit voordeel zich continueert.

Ook de komende jaren blijven de verschillende onderdelen van het gemeentefonds in beweging en  de uitkering blijft daarmee onzeker.